Wyjątkowym obrazem w zestawieniu najlepszych filmów o eksperymentach są „Przebudzenia” Penny Marshall. Wzruszający dramat opowiada prawdziwą historię lekarza pracującego z osobami dotkniętymi śpiączką. Główny bohater po latach badań opracowuje nowoczesny lek, który może pomóc powrócić pacjentom do zdrowia. Tłumaczenie hasła "eksperyment na ludziach" na włoski . esperimento sull'uomo jest tłumaczeniem "eksperyment na ludziach" na włoski. Przykładowe przetłumaczone zdanie: Chcę usłyszeć, jak bronią potworności i eksperymentów na ludziach. ↔ Voglio sentire come si difenderanno per le terribili atrocità e gli esperimenti sugli esseri umani». Na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych zdobył Nagrodę za debiut reżyserski lub drugi film (wcześniej Agnieszka Smoczyńska wyreżyserowała zaskakujące "Córki dancingu" o morderczych syrenach), Nagrodę za zdjęcia (Janusz Kijowski tworzy niepowtarzalny klimat), Nagrodę Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych, a także (dla Smoczyńskiej 15 najlepszych horrorów psychologicznych. 15. Babadook (reż. Jennifer Kent, 2014) Amelii niespodziewanie umiera mąż. Po jego śmierci kobieta zostaje sama z 7-letnim synem, który twierdzi O zwierzętach i ludziach (2019) - Dokument o Antoninie i Janie Żabińskich. Przed wojną kierowali warszawskim zoo, w którym podczas okupacji dawali schronienie licznym zagrożonym, głównie Translation of "eksperyment na ludziach" into Czech . pokus na lidech is the translation of "eksperyment na ludziach" into Czech. Sample translated sentence: Poszukiwany w czterech stanach i trzech krajach za nielegalne eksperymenty na ludziach ↔ Hledán ve čtyřech státech a třech zemích pro nezákonné pokusy na lidech jJtO. Sugestie Dodaj film Zaloguj się Załóż konto Wiadomości Repertuar kin Obejrzyj online Filmy TV Społeczność Quizy Filmy Seriale Komedie 2022 Horrory 2022 Netflix HBO Max Disney+ PrimeVideo zobacz więcej Przeszukaj katalog Zestawienie najlepszych i najpopularniejszych filmów w których występuje żołnierz, eksperyment. Zobacz zwiastuny, oceny, oraz dowiedz się kto reżyserował i jacy aktorzy występowali w tych filmach. Film 1985 1g. 42m. od 18 lat Horror, Dramat Świat zalewa plaga zombie, które zjadają bądź przemieniają większość ludzi. Garstka ocalałych chroni się w podziemnym kompleksie, będącym dawną bazą wojskową. Doktor Logan, wraz z dwójką innych naukowców, pracuje tam nad sposobem kontroli zombie. Gdy prawie mu się to udaje, chroniący ich żołnierze buntują się i przejmują dowodzenie. W tym samym czasie jeden z nich, sprowadza do bazy hordy wygłodniałych żywych trupów. Film 2017 27m. od 16 lat Horror, Sci-Fi Podczas wojny w Wietnamie kolejne amerykańskie oddziały są niszczone przez tajemnicze monstrum zwane River God. Jednym z ocalałych jest Hines, który chcąc się zemścić rozpoczyna własne polowanie na potwora. Jak się okazuje dzięki swojemu niezwykłemu szczęściu może być jedynym, który zdoła pokonać istotę będącą śmiercią. Stag Night of the Dead Film 2010 1g. 28m. Akcja, Komedia Koledzy Deana jak przystało na prawdziwych przyjaciół organizują mu niezapomniany wieczór kawalerski. W miarę upływu czasu i ilości wypitego alkoholu na myśl przychodzą im coraz lepsze pomysły. W końcu grupka dociera do jednej z baz wojskowych i zostaje wciągnięta w grę, gdzie ich przeciwnikami są hordy zombie. Film 2010 2g. 35m. Akcja, Sci-Fi W Indiach stworzony zostaje pierwszy na świecie android do złudzenia przypominający człowieka. Przypadkiem Chitti zyskuje świadomość i zakochany w narzeczonej swojego stwórcy zaczyna zabiegać o jej względy. Gdy odkrywa to doktor Vaseegaran, niszczy swojego podopiecznego. Niestety jego części odnajduje zły Bohra i zmieniwszy program Chittiego naprawia go. Rządny zemsty android porywa Sanę i tworzy armię swoich klonów. Czarny skorpion Film 1957 1g. 28m. Horror, Sci-Fi Wybuch jednego z meksykańskich wulkanów otwiera wejście do gniazda gigantycznych skorpionów żyjących w podziemnych jaskiniach od czasów prehistorycznych. Potwory, szukając pożywienia zaczynają atakować ludzi znajdujących się na obszarze dotkniętym kataklizmem. Przypadkiem ich istnienie odkrywa dwóch naukowców badających efekty erupcji. Film 2012 1g. 30m. Akcja, Horror Grupa ludzi odnajduje japoński bunkier z czasów II wojny światowej, gdzie rzekomo ukryto legendarne złoto Yamashity. Zaatakowani przez piratów zostają uwięzieni w kompleksie, gdzie zamiast skarbu trafiają na potwory, będące efektem prowadzonych tam eksperymentów. Film 2011 1g. 26m. Horror, Wojenny Pluton amerykańskich i fińskich żołnierzy zostaje wysłany za linię wroga, by odnaleźć niemiecki bunkier, gdzie prowadzono tajne eksperymenty. W trakcie misji oddział wdaje się w walkę z Rosjanami, ale jak się wkrótce okazuje to nie oni są prawdziwym zagrożeniem. Okolica roi się bowiem od pragnących ludzkiego mięsa nieumarłych, będących efektem eksperymentów prowadzonych w bunkrze, do którego mają dotrzeć. Film 2017 1g. 30m. Horror, Wojenny Pod koniec I wojny światowej grupa alianckich żołnierzy zostaje wysłana do opuszczonej, niemieckiej bazy, położonej w podziemnym kompleksie. Uwięzieni w podziemnym labiryncie, trafiają na efekty prowadzonych tam eksperymentów. Reptisaurus TV 2009 1g. 21m. od 12 lat Horror, Sci-Fi Pracujący dla wojska naukowcy łączą geny nietoperza i węża tworząc w ten sposób mutanta mającego pełnić rolę broni biologicznej. Potwór wymyka się jednak spod kontroli i zabija swoich twórców. By zatrzeć ślady tego nieudanego eksperymentu generał Carr wysyła tam oddział komandosów. Przypadkiem we wszystko miesza się grupka rozbitków. Film 2018 1g. 37m. od 13 lat Sci-Fi, Dramat Żołnierz poddaje się radykalnej transformacji genetycznej, aby uratować przyszłość ludzi. Jego żona ma jednak poczucie, że zostało w nim bardzo mało z człowieka. ← 1 2 3 4 5 6 → Słowa kluczowe bohater (8) bunkier (7) eksperyment na człowieku (6) eksplozja (12) helikopter (11) karabin (16) komputer (11) krew (27) kłamstwo (8) laboratorium (11) morderstwo (21) mutacja (9) mutant (17) nadprzyrodzona moc (11) naukowiec (32) obcy (11) pistolet (12) policja (7) porwanie (7) postrzelenie (11) potwór (21) pościg (10) przemiana (7) przemoc (11) przyjaźń (9) przyszłość (10) pułapka (10) ratunek (7) retrospekcja (7) robot (9) samobójstwo (7) statek kosmiczny (9) strach (28) strzelanina (8) sztuka walki (7) ucieczka (16) uderzenie (10) upadek z wysokości (10) uwięzienie (11) walka (15) winda (7) wojsko (14) zaskakujące zakończenie (7) zdrada (7) zemsta (9) zombie (11) zwłoki (10) śmierć (13) Przeszukaj katalog Sortuj Wirtualna rzeczywistość w filmach to nie tylko gry czy okazja do bycia kimkolwiek zechcesz, do przeżycia najbardziej ekscytujących uczuć i ucieleśnienia najśmielszych fantazji. Kinematografia uczy nas, że dzięki VR można rozwiązywać zagadki przestępstw i zapobiegać atakom terrorystycznym, odbywać karę więzienia i przeżywać prawdziwe inwazje obcych, w pełni doświadczyć uczuć drugiej osoby, a nawet zdobyć super inteligencję. Jesteśmy pewni, że oglądając (lub ponownie oglądając) te filmy w języku angielskim, możesz wyruszyć w ekscytujące podróże z bohaterami, a także podnieść poziom biegłości językowej. Ale jak dokładnie? Poprawiając umiejętności słuchania po angielsku i dodając nowe zwroty do słownictwa. Wszystko, czego potrzebujesz, to znaleźć filmy w swoich ulubionych serwisach streamingowych! Ready Player One (2018) Steven Spielberg, mistrz fikcji i najbardziej dochodowy reżyser wszechczasów, nakręcił powieść Ernesta Kline'a pod tym samym tytułem. Do 2045 roku życie na Ziemi zmieni się dramatycznie. Ludzie przeżywają w postapokaliptycznych ruinach, uciekając przed rzeczywistością do wirtualnego wszechświata zwanego „OASIS”. Jego twórca przekazał całą swoją fortunę i pełną kontrolę nad OASIS temu, kto rozwiąże wszystkie zagadki z lat 80., odnajdzie wszystkie klucze i Easter Egg, pokona miliony graczy i konkurencyjne korporacje. Source Code (2011) Czy wiesz, że syn Davida Bowie, Duncan Jones, jest odnoszącym sukcesy brytyjskim reżyserem z Hollywood, który stworzył film Warcraft? Wyreżyserował też thriller Source Code, coś w rodzaju Dnia Świstaka w wirtualnej rzeczywistości. Pilot helikoptera, Colter Stevens, wielokrotnie przeżywa na nowo ostatnie osiem minut życia jednego z pasażerów w eksplodującym pociągu. W tym czasie musi znaleźć terrorystę, rozbroić bombę i zapobiec atakowi. Ocena 7,5 na 10 możliwych na IMDB i Rotten Tomatoes sugeruje, że zdecydowanie warto obejrzeć ten film. Thirteenth Floor (1999) „Thirteenth Floor” pokazuje, jak ludzie wyobrażali sobie wirtualną rzeczywistość w dość odległym 1999 roku. Film oparty jest na powieści „Simulacron 3” autorstwa Daniela Francisa Galouye. Pomimo tego, że jest dość stary, nadal jest popularny. Symulacja przenosi graczy do wirtualnego Los Angeles 1937, gdzie mogą być kimkolwiek chcą. Wchodzą w interakcje z realistycznymi postaciami, które uważają się za prawdziwych ludzi. Jeden z twórców gry umiera, a jego kolega, podejrzany o morderstwo, bada zbrodnię w dwóch światach jednocześnie - rzeczywistym i wirtualnym. Tron (1982) „Tron” to najstarszy film na naszej liście, który znajduje się w prawie każdym rankingu filmów science fiction, które trzeba obejrzeć. Został nakręcony, zanim urodzili się niektórzy czytelnicy tego artykułu. Około 20 minut filmu powstało przy pomocy komputera, co jest niewiarygodne jak na wczesne lata 80-te! Tron był kiedyś prawdziwym przełomem w dziedzinie efektów specjalnych, a niektóre z nich do dziś wyglądają całkiem nieźle. ENCOM Corporation zwolniła dewelopera Kevina Flynna i przejęła autorstwo jego gier. Zakradając się do laboratorium nocą, chciał naprawić to, co się stało. Ale zamiast tego przypadkowo wszedł do świata swoich gier jako postać. Tron: Dziedzictwo (2010) Niemal 30 lat później „Tron” doczekał się kontynuacji, według której główny bohater nigdy nie wrócił do prawdziwego świata. Syn Flynna, haker Sam, wkracza do gry w poszukiwaniu swojego ojca i spotyka swojego złego klona, który zniewolił wirtualny świat i planuje zaatakować prawdziwy. Sam wsiada na motocykl, walczy, odnajduje swojego prawdziwego ojca i ratuje oba światy w rytmie soundtracku stworzonego przez Daft Punk. ExistenZ (1999) Fantastyczny thriller Davida Kronenberga opowiada historię Allegry Geller, najwybitniejszej twórczyni konsoli do gier bezpośrednio podłączanej do ciała, oraz jej nowej, wyjątkowej symulacji „ExistenZ”. Podczas prezentacji ktoś próbuje zabić Allegrę i uszkodzić konsolę. Ale razem ze stażystą granym przez Jude'a Law udaje jej się wkroczyć w wirtualną rzeczywistość, aby uratować swoje dziecko. Ender's Game (2013) W odległej przyszłości, pokazanej w adaptacji powieści Orsona Scotta Carda „Ender's Game”, wojna z kosmitami stała się rzeczywistością. Zwykłe wojsko nie jest w stanie wygrać bitew z nimi, ponieważ wymaga to zbyt niekonwencjonalnego myślenia. Dlatego też rząd wybiera najbardziej uzdolnione dzieci do specjalnych szkół. Tylko jeden z nich, Ender Wigger, zostanie dowódcą i poprowadzi statek kosmiczny wiodący ludzi na bitwę. Najpierw jednak musi trenować na wirtualnym symulatorze. Brainstorm (1983) Inną historią z fantastycznych lat 80. jest „Brainstorm” z Christopherem Walkenem i Natalie Wood. Grupa naukowców wymyśla hełm, który może odczytywać i zapisywać uczucia, emocje, myśli, wspomnienia, a nawet śmierć dowolnej osoby na specjalnej taśmie. Inna osoba nosząca ten hełm może zobaczyć i doświadczyć wszystkiego, czego kiedyś doświadczył poprzedni posiadacz. Pentagon potajemnie finansuje jego rozwój i po prezentacji rości sobie prawa do wynalazku. Wojsko planuje używać go do tortur, twórcy kategorycznie się temu sprzeciwiają. Otherlife (2017) Ren Amari opracowuje lek psychotropowy o nazwie Otherlife, który tworzy wirtualną rzeczywistość bezpośrednio w głowie osoby na podstawie jej myśli i wspomnień. O ile w prawdziwym świecie mija tylko ułamek sekundy, w wirtualnym człowiek przeżywa długie godziny lub dni. Rząd proponuje przetestowanie środka na więźniach, jako rodzaju wirtualnego więzienia. Ren Amari nie zgadza się, ale kiedy jej chłopak umiera z powodu nadużywania narkotyku, sama trafia do takiego więzienia. Gamer (2009) „Society” to survival reality show i kolejny przykład wykorzystania wirtualnej rzeczywistości jako kary. Gracze kontrolują ciała prawdziwych przestępców skazanych na dożywocie, a bohaterowie sami decydują, kiedy nacisnąć spust. Ten, kto przeżyje 30 rund, otrzyma zasłużoną wolność. Ale nikt nigdy nie był w stanie tego zrobić. Tylko jeden niesłusznie skazany więzień, John Tillman, był w stanie zbliżyć się do celu po 27 rundach. The Lawnmower Man (1992) Oto kolejny staruszek. W tym przypadku wirtualna rzeczywistość pomaga w eksperymentach medycznych. Niezupełnie rzetelny naukowiec, szukający sposobu na uczynienie człowieka mądrzejszym, przeprowadza eksperymenty na upośledzonej umysłowo kosiarce Jobe. Stymulacja mózgu chemikaliami i zanurzenie się w wirtualnej rzeczywistości ostatecznie zmienia obiekt w geniusza, niebezpiecznego dla całej ludzkości. Efekty specjalne są nieco, filmu nakręcono na początku lat 90-tych. Wciąż - oglądanie Lawnmower i nauczenie się z niego kilku linijek do wykorzystania w rozmowie będzie przyjemne dla każdego fana science fiction. 20 lipca 1969 roku Neil Armstrong postawił pierwszy krok na Księżycu. Od tego czasu minęło już 50 lat – czy jest jakiś lepszy sposób świętowania tej okrągłej rocznicy niż maraton filmów o astronautach, kosmosie i przybyszach z innych planet? Przed wami 50 fantastycznonaukowych filmów z rożnych okresów i gatunków – każdy znajdzie wśród nich coś dla siebie! [Lista w kolejności alfabetycznej]. 2001: Odyseja kosmiczna, reż. Stanley Kubrick, 1968 – absolutny klasyk: pierwszy w historii wielkobudżetowy film science-fiction i jednocześnie filmowy traktat filozoficzny o naturze człowieka w zetknięciu z nieznanym. Apollo 13, reż. Ron Howard, 1995 – oparta na faktach opowieść o misji kosmicznej Apollo 13, podczas której na pokładzie statku nastąpił wybuch. Armageddon, reż. Michael Bay, 1998 – w stronę Ziemi zmierza asteroida wielkości Teksasu. Grupa śmiałków zostaje wysłana w kosmos, by wysadzić asteroidę i zapobiec zagładzie ludzkości. Autostopem przez galaktykę, reż. Garth Jennings, 2005 – adaptacja powieści Douglasa Adamsa o tym samym tytule. Kiedy Ziemia staje na drodze międzygalaktycznej autostrady i ma zostać zniszczona, brytyjski dziennikarz łapie kosmicznego stopa i rusza w podróż po wszechświecie. Avatar, reż. James Cameron, 2009 – wizualna uczta. Ludzkość odkrywa bogatą w cenne surowce przepiękną planetę zamieszkaną przez humanoidalną rasę i wysyła kolonizatorską ekspedycję, która wkrótce staje przed szeregiem moralnych dylematów. Bliskie spotkania trzeciego stopnia, reż. Steven Spielberg, 1977 – po tym, jak po raz pierwszy widzi statek kosmiczny, pracownik elektrowni dostaje obsesji na punkcie kosmitów i dąży do spotkania z nimi. Czas pionierów, reż. Dmitrij Kisieliow, 2017 – rosyjskie spojrzenie na podbój kosmosu. Fabularyzowana opowieść o misji, której celem był pierwszy spacer w przestrzeni kosmicznej. Czerwona planeta, reż. Anthony Hoffman, 2000 – podczas misji kolonizacyjnej na Marsa ekipa amerykańskich astronautów na skutek wypadku traci sprzęt i musi walczyć o przetrwanie. Diuna, reż. David Lynch, 1984 – krzyżówka powieści Franka Herberta i wizji Davida Lyncha. Zwaśnione rody walczą o kontrolę nad pustynną planetą będącą jedynym źródłem najcenniejszej substancji we wszechświecie. Dystrykt 9, reż. Neill Blomkamp, 2009 – na Ziemię przybywają uchodźcy z innych planet. Ludzkość postanawia zamknąć ich w getcie i wykorzystać do produkcji broni. Dzień zagłady, reż. Mimi Leder, 1998 – w stronę Ziemi zmierza ogromna kometa. By zapobiec zagładzie, grupa astronautów wyrusza z misją zmiany trajektorii jej lotu. reż. Steven Spielberg, 1982 – mały chłopiec zaprzyjaźnia się z zagubionym na Ziemi sympatycznym kosmitą pragnącym odnaleźć drogę do domu. Elizjum, reż. Neill Blomkamp, 2013 – świat pełen podziałów: najbogatsi żyją beztrosko na luksusowej orbitalnej stacji, reszta próbuje przetrwać na zgliszczach przeludnionej Ziemi, a Matt Damon stara się zaprowadzić społeczną równowagę. Faceci w czerni (seria filmów) – o kosmitach z przymrużeniem oka. Supertajna agencja rządowa kontroluje przebywających na Ziemi imigrantów z kosmosu i tropi kosmicznych terrorystów. Flash Gordon, reż. Mike Hodges, 1980 – szalona adaptacja komiksu. Kiedy okrutny Imperator Ming postanawia zniszczyć Ziemię, słynny futbolista musi stawić mu czoła. Grawitacja, reż. Alfonso Cuarón, 2013 – wizualny majstersztyk. Kiedy stacja kosmiczna zostaje zniszczona przez szczątki satelity, dwójka astronautów rozpaczliwie walczy o przetrwanie. Gwiezdne wojny (seria filmów) – w odległej galaktyce ludzie współegzystują z rasami kosmitów i robotami, dobro ściera się ze złem, a demokratyczne siły próbują powstrzymać złowrogie Imperium. Gwiezdne wrota, reż. Roland Emmerich, 1994 – archeolodzy pracujący w Egipcie odkrywają stworzony przez obcą cywilizację portal do innego świata. Interstellar, reż. Christopher Nolan, 2014 – gdy zmiany klimatyczne na Ziemi zagrażają przetrwaniu ludzkości, grupka naukowców wykorzystuje tunel czasoprzestrzenny do poszukiwania nowego domu dla ludzi. Iron Sky, reż. Timo Vuorensola, 2012 – szalona fińska wizja, w której pod koniec wojny naziści uciekają na Księżyc, by po latach powrócić z planem podboju świata. Kontakt, reż. Robert Zemeckis, 1997 – po odebraniu pierwszego sygnału z kosmosu, astronomka chce nawiązać kontakt z obcą cywilizacją. Kosmiczni kowboje, reż. Clint Eastwood, 2000 – przygodowa komedia, w której grupka emerytowanych pilotów NASA zostaje wysłana w kosmos, by naprawić rosyjskiego satelitę. Kosmiczny Mecz, reż. Joe Pytka, 1996 – bohaterowie kreskówek Looney Tunes porywają Michaela Jordana, by pomógł im wygrać mecz koszykówki z przybyszami z kosmosu. Koziorożec 1, reż. Peter Hyams, 1978 – niezależny film i swoista odpowiedź na teorię spiskową o sfingowanym lądowaniu na Księżycu. Opowiada o tajnej operacji, która ma upozorować wyprawę na Marsa. Łowca androidów, reż. Ridley Scott, 1982 – emerytowany policjant tropi sztucznie stworzonych niewolników, którzy wymknęli się spod kontroli. Marsjanin, reż. Ridley Scott, 2015 – po komplikacjach w trakcie misji na Marsa pechowy astronauta zostaje sam w zniszczonym obozie na Czerwonej Planecie. Moon, reż. Duncan Jones, 2009 – pod koniec samotnej 3-letniej misji w bazie na Księżycu astronauta odkrywa, że w stacji jest ktoś poza nim. Nowy początek, reż. Denis Villeneuve, 2016 – niestandardowe spojrzenie na pierwszą wizytę kosmitów na Ziemi i opowieść o próbach nawiązania porozumienia z kompletnie obcą cywilizacją. Obcy (seria filmów) – prawdziwy klasyk. Załoga statku kosmicznego wchodzi w kontakt z obcą, morderczą formą życia. Ostatni gwiezdny wojownik, reż. Nick Castle, 1984 – kiedy młody chłopak pobija rekord w grze wideo, okazuje się, że przeszedł sekretny test i został zrekrutowany do grupy gwiezdnych wojowników ochraniających Ziemię. Pandorum, reż. Travis Milloy, 2009 – horror w kosmosie: dwójka astronautów budzi się z hibernacji na opuszczonym statku kosmicznym, nie wiedząc, jak się tam znaleźli. Pasażerowie, reż. Morten Tyldum, 2016 – podczas trwającej 120 lat podróży na nową, kolonizowaną planetę dwójka pasażerów zbyt wcześnie wybudza się z hibernacji i odkrywa, że statek znajduje się w niebezpieczeństwie. Piąty element, reż. Luc Besson, 1997 – były komandos zostaje wplątany w misję ratowania Ziemi przed mitycznym złem, które zbliża się do niej raz na 5 tysięcy lat. Pierwszy człowiek, reż. Damien Chazelle, 2018 – biograficzny film o Neilu Armstrongu i misji kosmicznej, dzięki której człowiek po raz pierwszy stanął na Księżycu. Pierwszy krok w kosmos, reż. Philip Kaufman, 1983 – nagrodzona 4 Oscarami opowieść o początkach podboju kosmosu oraz odkryciach i poświęceniach z lat 40 i 50, które utorowały drogę eksploracji kosmosu. Pitch Black, reż. David Twohy, 2000 – przewożący groźnego więźnia statek kosmiczny rozbija się na nieznanej, pogrążonej w ciemności planecie. Rozbitkowie muszą się zjednoczyć w walce z krwiożerczymi bestiami. Podróż na Księżyc, reż. Georges Méliès, 1902 – francuski niemy film o grupce astronomów wystrzelonych w kosmos, luźno oparty na tekście Juliusza Verne?a. Prawdopodobnie pierwszy w historii film science-fiction. Kadr z filmu Podróż na Księżyc, reż. Georges Méliès, 1902 Prometeusz, reż. Ridley Scott, 2012 – grupa naukowców wyrusza w kosmos w poszukiwaniu początków gatunku ludzkiego. Wkrótce wyprawa zamienia się w walkę o przetrwanie. Raport z Europy, reż. Sebastían Cordero, 2013 – grupa astronautów wyrusza na jeden z księżyców Jowisza, by zbadać informacje o istniejących tam formach życia. Serenity, reż. Joss Whedon, 2005 – coś dla fanów serialu Firefly. Drobny przestępca przyjmuje na swój statek kosmiczny dwójkę zbiegów poszukiwanych galaktycznym listem gończym. Solaris, reż. Andriej Tarkowski, 1971 – adaptacja powieści Stanisława Lema. Do stacji kosmicznej na orbicie tajemniczej planety Solaris przybywa kosmonauta z misją wyjaśnienia dziwnego zachowania załogi. Star Trek (seria filmów) – przygodowe kino z przesłaniem. Załoga statku kosmicznego Enterprise podróżuje po wszechświecie z misją eksploracyjną. Strażnicy Galaktyki, reż. James Gunn, 2014 – kosmicznie zabawne spojrzenie na superbohaterów. Grupka życiowych przegrywów łączy siły, by zapobiec zagładzie galaktyki. Kadr z filmu Strażnicy Galaktyki vol 1, reż. James Gunn, 2014. Thor Ragnarok, reż. Taika Waititi, 2017 – szalona i kolorowa wyprawa do świata superbohaterów, gdzie słynny Bóg Piorunów mierzy się ze swoją morderczą siostrą, zagładą Asgardu i niespodziewaną wyprawą na planetę śmieciarzy i gladiatorów. Ukryte działania, reż. Theodore Melfi, 2015 – loty kosmiczne od kuchni. Opowieść o grupie matematyczek pracujących za kulisami amerykańskiego programu kosmicznego w latach 50 i 60. Ukryty wymiar, reż. Paul Anderson, 1997 – grupa astronautów zostaje wysłana, by sprawdzić, co stało się z załogą statku, który 7 lat wcześniej wyruszył badać okolice Neptuna. Kadr z filmu W stronę słońca, reż. Danny Boyle, 2007 W stronę słońca, reż. Danny Boyle, 2007 – kiedy Słońce nagle zaczyna gasnąć, grupa śmiałków wyrusza w jego kierunku z ładunkiem atomowym, który ma podtrzymać działanie gwiazdy. Wall-E, reż. Andrew Stanton, 2008 – przeuroczy animowany film o małym robocie, który próbuje posprzątać z odpadów opuszczoną przez ludzi Ziemię. Zakazana planeta, reż. Fred M. Wilcox, 1956 – film science-fiction inspirowany dramatem Szekspira Burza. Grupa astronautów zostaje wysłana na planetę Altair, by ustalić, co stało się z zaginionymi członkami poprzedniej misji. Żołnierze kosmosu, reż. Paul Verhoeven, 1997 – grupa młodych ludzi wstępuje do elitarnej jednostki wojskowej, gdzie ma walczyć z monstrualnymi owadami z komosu. Bierzcie i oglądajcie – a potem nie zapomnijcie spojrzeć w niebo i zadać sobie sakramentalne pytanie: czy jesteśmy sami we wszechświecie? Początki nowych dyscyplin naukowych to zawsze problem wyznaczenia granic. W przypadku psychologii standardy badań zostały wyznaczone dopiero po serii nieetycznych lub kontrowersyjnych eksperymentów z udziałem ludzi i zwierząt. Oto 10 z nich, które współcześnie nie miałyby szans na realizację. 1. Mały Albert W latach ’20 na Uniwersytecie Johns Hopkins przeprowadzony został kontrowersyjny i do dziś dyskutowany eksperyment behawioralny. Pomysłodawcą był doktor John Watson, pomagała mu asystentka Rosalia Rayner. Eksperyment przeprowadzono na jedenastomiesięcznym osieroconym chłopcu imieniem Albert. Eksperyment polegał na pokazaniu chłopcu białego szczura i jednoczesnym uderzeniu młotkiem w metalowy pręt w celu wywołania u niego warunkowej reakcji emocjonalnej – strachu na widok zwierzęcia. Bardzo szybko u Alberta wytworzyła się taka właśnie warunkowa reakcja emocjonalna. Po pięciodniowej przerwie reakcja dziecka na szczura (już bez uderzania w pręt) przetrwała. Badacze stwierdzili także występowanie transferu, czyli przeniesienia reakcji emocjonalnej na inne podobne zwierzęta i przedmioty jak np. na królika, psa, futro, watę, siwą głowę samego lekarza czy maskę Świętego Mikołaja. Reakcja emocjonalna w każdym z tych przypadków była podobna. Eksperyment jest kontrowersyjny ponieważ badacze nie przeprowadzili odwarunkowania reakcji u chłopca. Prawdopodobnie pozostała u niego do końca życia. Chłopiec zmarł mając 6 lat z powodu niewyjaśnionej choroby. 2. Eksperyment Ascha Przeprowadzony przez Solomona Ascha w 1955 roku eksperyment jest jednym z najsłynniejszych badań psychologicznych dotyczących konformizmu. Asch prosił ochotników, aby jak najdokładniej przyjrzeli się trzem przedstawionym im liniom o różnej długości (A, B, C) i zadecydowali, do której z nich najbardziej podobny jest odcinek X umieszczony na kartce obok. W rzeczywistości odcinki X i C były tej samej długości, a badani nie mieli co do tego żadnych wątpliwości, jeśli siedzieli sami przed ekranem. W takich warunkach 98% badanych udzielała odpowiedzi zgodnej z prawdą. Odpowiedzi badanych dramatycznie zmieniały się jednak, gdy byli oni przepytywani grupowo. Asch podstawiał 7 osób, które w przekonaniu badanej osoby były także ochotnikami, choć naprawdę byli to wynajęci aktorzy. W pierwszych dwóch próbach (z innymi kartami) aktorzy mieli udzielać prawidłowych odpowiedzi. W trzeciej próbie mieli natomiast wprowadzać badaną osobę w błąd. W takich warunkach 2/3 badanych przynajmniej raz zmieniała zdanie podążając za błędnym stwierdzeniem większości, że „X jest podobne do A”. Asch w swoim eksperymencie posłużył się jednak oszustwem i przeprowadził go bez uzyskania świadomej zgody uczestników, dlatego też badanie nie może być współcześnie powtarzane. 3. Efekt przechodnia Niektóre psychologiczne eksperymenty zaprojektowane, aby testować efekt przechodnia są uważane za nieetyczne, jak na dzisiejsze standardy. W 1968 roku John Darley i Bibb Latané zainteresowali się zachowaniem świadków przestępstw, którzy nie podejmują działań widząc akt przemocy. Zaintrygował ich szczególnie przypadek Kitty Genovese, młodej kobiety, której morderstwo obserwowało wiele osób, ale nikt nie powstrzymał sprawcy. Para przeprowadziła eksperyment na Uniwersytecie Columbia. Uczestnikom badania dawano ankietę i zostawiano ich samych w pokoju aby ją wypełnił. Następnie zaczynano wpuszczać do pomieszczenia nieszkodliwy dym. Badanie wykazało, że uczestnik znajdujący się w pomieszczeniu sam był znacznie szybszy w reagowaniu na zagrożenie i zgłaszaniu dymu niż uczestnicy, którzy byli w grupie. Z czasem rozwinięto formułę sprawdzając reakcje przechodniów na atak padaczki (symulowany przez podstawionego aktora). Badania zostały uznane za nieetyczne przez stopniowe wystawianie uczestników na ryzyko szkód psychologicznych. Jednak w internecie znaleźć można współczesne wersje tego eksperymentu. 4. Eksperyment Milgrama Przeprowadzony w 1961 i 1962 roku na Uniwersytecie Yale eksperyment badał uległość wobec autorytetów. Jego autor zastanawiał się nad przyczynami ślepego posłuszeństwa wobec zbrodniczych rozkazów, które w czasie II wojny doprowadziły zwyczajnych ludzi do aktów przemocy i w efekcie dokonania się Holocaustu. Uczestnicy byli przekonani, że są częścią badań nad zależnością pomiędzy procesem zapamiętywania a karami. Każde badanie składało się z pary „ochotników” – „nauczyciela” i „ucznia”, ale w rzeczywistości uczeń był aktorem – prawdziwym uczestnikiem był więc mężczyzna wcielający się w rolę nauczyciela. „Nauczyciel” otrzymywał instrukcje, aby naciskać przycisk, wywołujący porażenie prądem za każdym razem, gdy uczący się udzieli nieprawidłowej odpowiedzi. Napięcie rzekomo stopniowo rosło, w rzeczywistości jednak aktor nie był podłączony do prądu. Odgrywał swoją rolę – skarżył się na ból, nawet jęczał i wył. Milgram stwierdził, że większość uczestników była uległa wobec rozkazu aby kontynuować aplikowanie wstrząsów, mimo wyraźnego dyskomfortu u osoby „uczącej się”. Gdyby faktycznie traktowano uczestników tak silnymi wstrząsami, jak wskazywała podstawiona maszyneria większość „uczący się” zostałaby w rzeczywistości zabita przez partnerów badania. Ujawnienie takiej informacji uczestnikowi byłoby przykładem szkodliwego efektu psychologicznego. 5. Eksperyment Harlowa W 1950 roku Harry Harlow z University of Wisconsin testował zależność dziecka od matki, wykorzystując małpy. Małą małpkę oddzielano od matki, którą zastępowano dwoma fantomowymi „matkami”, jedna wykonana była z tkaniny a drugą z drutu. Szmaciana „matka” służyła do pocieszania małego natomiast druciana karmiła dziecko butelką. Małpka spędzała większość swojego dnia ze szmacianą lalką, a tylko około jedną godzinę dziennie z drucianą, mimo powiązania jej z jedzeniem. Harlow straszył również zwierzę i poddawał stresującym zadaniom żeby badać, którą lalkę wybierze w trudnych sytuacjach. Przeprowadzał również eksperymenty oddzielając jedną małpę od pozostałych, aby pokazać, że te, które nie uczą się życia w grupie za młodu, nie będą w dorosłych życiu zdolne zasymilować się z innymi ani znaleźć partnera. Eksperymenty Harlowa zostały przerwane w 1985 roku ze względu na zmianę zasad traktowania zwierząt i ludzi w eksperymentach. 6. Wyuczona bezradność Równie kontrowersyjne były eksperymenty na zwierzętach psychologa Martina Seligmana, twórcy pojęcia „wyuczona bezradność”. W ich trakcie umieszczał psy w klatkach w taki sposób, by nie mogły one uniknąć porażenia prądem. Po pewnym czasie i kilkunastu nieskutecznych próbach uniknięcia bólu, psy przestawały walczyć – kładły się na podłodze i biernie znosiły cierpienie. Zwierzęta nie podejmowały prób zmienienia swojej sytuacji nawet, gdy przeniesiono je do klatek, z których mogły łatwo uciec! Zachowanie to wynikało z wyuczenia bierności i bezradności. 7. Eksperyment Muzafera Sherifa Został przeprowadzony w 1954 roku przez tureckiego psychologa na grupie chłopców, badał dynamikę grupy w obliczu konfliktu. Uczestnicy sądzili, że są uczestnikami zwykłego obozu letniego. Nie wiedzieli, że biorą udział w eksperymencie. Podzielono ich na dwie grupy, które separowano od siebie. Jedyny kontakt następował podczas zajęć sportowych, na których grupy konkurowały ze sobą. Psycholog podtrzymywał napięcie między grupami przez stosowanie punktacji wyników, z czasem generował też problemy jak np. brak wody, aby integrować grupę w obliczu problemów. Po jakimś czasie udało się wytworzyć w grupach silne zażyłości czyniąc ich członków bardziej zżytymi ze sobą. Choć eksperyment wydaje się prosty i nieszkodliwy, nieetyczne było wykorzystanie oszustwa, ponieważ chłopcy nie wiedzieli, że biorą udział w eksperymencie psychologicznym. Sherif również nie uzyskał od uczestników świadomej zgody. 8. Walka z jąkaniem W 1939 roku na Uniwersytecie Iowa, Wendell Johnson i jego zespół chciał odkryć przyczynę jąkania, próbując uleczyć z niego kilka sierot. Z 22 młodych i nieświadomych uczestników 12 nie miało problemów z mową. Połowa grupy doświadczała pozytywnych wzmocnień podczas zajęć, podczas gdy druga grupa musiała radzić sobie z negatywnymi formami „motywacji” nauczyciela, który stale powtarzał dzieciom, że się „zacinają” przy mówieniu. Pod koniec eksperymentu wszystkie dzieci mówiły normalnie, jednak w grupie doświadczającej negatywnych „motywacji” rozwinęły się różne problemy z samooceną, które często pojawią się u osób jąkających. Być może zainteresowania naukowca wiązały się z własnymi problemami z dzieciństwa. Jednak reputacja nieetycznego badacza doprowadziła finalnie do usunięcia go z uczelni. 9. Jasnoocy kontra ciemnoocy Jane Elliott nie była psychologiem, ale opracowała jedno z najbardziej znanych i kontrowersyjnych ćwiczeń antydyskryminacyjnych. Będąc nauczycielką w szkole podstawowej, w 1968 roku podzieliła swoich uczniów na dwie grupy w zależności od koloru oczu. Chciała aby jej uczniowie doświadczyli, czym w praktyce jest dyskryminacja. Zadanie rozpoczęła w dzień po zabiciu Martina Luthera Kinga. Ćwiczenie uczyniło ją znaną na całym świecie działaczką na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji. Po podzieleniu klasy na dwie grupy Elliott przytoczyła fałszywe badania mówiące o tym, że jedna grupa była lepsza od drugiej. Przez cały dzień jedna grupa była traktowana jako gorsza. Elliott zaobserwowała, że wystarczy dzień dla grupy „dominującej”, aby stać się okrutną, a w przypadku dyskryminowanych bardziej niepewną. Kolejnego dnia dzieci zmieniły się, aby wszyscy mogli poczuć to samo. Ćwiczenia Elliott wywołany wiele reakcji przez co prawdopodobnie nie będą nigdy powtarzane w klasach. Główne obawy etyczne dotyczą zgody na uczestnictwo, mimo iż niektórzy z pierwszych uczestników wciąż traktują eksperyment jako doświadczenie, które zmieniło ich życie. 10. Eksperyment Zimbardo W 1971 roku Philip Zimbardo z Uniwersytetu Stanforda przeprowadził swój słynny eksperyment więzienny, który miał na celu zbadanie zachowań grupowych i znaczenia ról społecznych. Zimbardo i jego zespół wybrali grupę 24 mężczyzn, którzy zostali uznani za zdrowych fizycznie jak i psychicznie. Mężczyźni zgłosili się do udziału w „badaniu psychologicznym życia więziennego”, w który płacono 15 dolarów dziennie. Połowa została losowo przydzielona do grupy więźniów, a druga połowa do strażników. Eksperyment rozgrywał się w piwnicy wydziału psychologii Stanforda, gdzie zespół Zimbardo stworzył prowizoryczne więzienie. Eksperymentatorzy dołożyli starań, aby stworzyć realistyczne wrażenie w tym m. in. dokonywano aresztowań w domach uczestników. Strażnikom wydano pobieżne instrukcje m. in. aby nigdy nie stosować przemocy wobec więźniów, ale utrzymać ich pod kontrolą. Pierwszy dzień przeszedł bez incydentów, ale więźniowie zbuntowali się na drugi dzień barykadując się w swoich komórkach i ignorując strażników. Prawdopodobnie to doprowadziło do przemocy psychicznej, która później nastąpiła. Strażnicy zaczęli rozdzielać więźniów na „dobrych” i „złych” i ustanawiać kary jak robienie pompek, odosobnienie i publiczne upokorzenie wobec zbuntowanych więźniów. „W ciągu zaledwie kilku dni nasi strażnicy stali się sadystyczni a nasi jeńcy popadli w depresję, okazując oznaki skrajnego stresu”. Eksperyment pierwotnie planowany na dwa tygodnie skończyło się piątego dnia. Badanie wymknęło się spod kontroli psychologów, wywołując trwałe efekty w psychice uczestników. Kategoria: XIX wiek Data publikacji: Autor: Przy tekście pracowali także: Anna Winkler (redaktor) Maria Procner (fotoedytor) Po pierwsze nie szkodzić? Hipokratejska zasada nie zawsze przyświecała lekarzom. Pionierzy medycyny, genialni naukowcy i sadystyczni zwyrodnialcy nieraz odkładali etykę na bok, gdy przychodziło do eksperymentowania na ludziach. Ostatecznie czy nie taka jest cena postępu? Motywacje, leżące u podstaw medycznych eksperymentów, zazwyczaj były szlachetne: oczekiwano, że badania pomogą w zrozumieniu ludzkiego organizmu, opracowaniu nowych lekarstw i metod terapii czy też po prostu ratowaniu życia. Nie brakowało jednak również lekarzy, którzy za hasłami o postępie i walce o zdrowie kryli sadystyczną ciekawość. Niezależnie od swoich pobudek ci, którzy wkroczyli na grząski grunt zmieniania swoich pacjentów w króliki doświadczalne, złamali pewne tabu. Którzy posunęli się w tym najdalej? Prace nad chorym towarem Jedną z najbardziej mrocznych kart w historii medycyny zapisali podczas II wojny światowej nazistowscy „lekarze” na czele z Aniołem Śmierci – doktorem Josefem Mengele. Dla niego i jemu podobnych sadystów w kitlach III Rzesza była prawdziwym rajem. Jak relacjonuje Gretchen E. Schafft, badaczka zajmująca się hitlerowskimi Niemcami: „Eksperymentujący na ludziach pseudonaukowcy mogli liczyć na wsparcie instytucji państwowych. Ich pacjentów nazywano «Krankengut», chorym towarem”. Voronzow/domena publiczna Naziści prowadzili w Auschwitz nieludzkie eksperymenty na osadzonych – wykorzystywali do tego również dzieci. W obozach koncentracyjnych „medycy” testowali między innymi sterylizację za pomocą promieniowania roentgenowskiego, sprawdzali działanie wątpliwych leków, prowadzili „badania” nad hipotermią, tyfusem czy malarią i przeprowadzali bestialskie zabiegi chirurgiczne. Za swoje zbrodnie po wojnie zostali postawieni przed trybunałem w Norymberdze. Jednak nie tylko naziści lubowali się w nieludzkich eksperymentach. Szczególne „osiągnięcia” na tym polu mieli również badacze z Rosji – na przykład Ilia Iwanow, profesor biologii z Uniwersytetu Charkowskiego, który snuł wizje międzygatunkowego krzyżowania ludzi i zwierząt. Zobacz również:Co ma człowiek do mikroba? Wspólną historię! Sekretne życie bakteriiTrucizna, lekarstwo, eliksir piękności – oto historia „żywego srebra”Mała bakteria i wielki problem, czyli pięć wieków z kiłą Trucizna doskonała O ile jednak w przypadku Iwanowa nikt poważnie nie ucierpiał, to już eksperymenty prowadzone przez Grigorija Majranowskiego miały bardziej tragiczne konsekwencje. W latach 30. ubiegłego wieku ten toksykolog dostał od Stalina zadanie specjalne. „Oprócz przygotowania skutecznych trucizn miał także stworzyć substancje, które zabijałyby, nie zostawiając śladu w ciele ofiary” – referują Andrzej i Marta Goworscy, publicyści piszący między innymi o naukowcach w ZSRR. Królikami doświadczalnymi radzieckiego badacza zostali więźniowie. Jak opisują autorzy „Naukowców spod czerwonej gwiazdy”: „Kat otrzymywał od Majranowskiego «zamówienie» , zawierające charakterystykę ofiar do pseudonaukowych eksperymentów, na przykład rasę, wiek, stan zdrowia czy tuszę”. Co działo się później z „obiektami” badań? Zwyrodniały naukowiec testował na nich takie trucizny jak strychnina, kurara, cyjanek czy akonityna (jeden z najbardziej zabójczych alkaloidów roślinnych). Kres jego pseudoeksperymentom położył dopiero koniec II wojny światowej. Nie chodziło jednak o to, że zbrodniarza (lub jego mocodawców) ruszyło sumienie. Po prostu w ZSRR przejściowo zniesiono karę śmierci i… zabrakło dla niego skazańców. Co nie oznacza, że przestał zabijać – po prostu robił to poza ścianami laboratorium. Prawdziwy doktor Frankenstein Nie zawsze jednak makabryczne badania były efektem szaleństwa bądź zbrodniczych ciągot prowadzącego je naukowca. Zdarzało się, że lekarze w dobrej wierze zmieniali swoich pacjentów w króliki doświadczalne. A że ci czasem umierali? Cóż, było to wkalkulowane ryzyko… „Chirurdzy nieraz zapuszczali się w ślepe uliczki, (…) dawali się porwać niewczesnej fantazji na długo przedtem, zanim anestezja i sala operacyjna były na nią gotowe” – zauważa Thomas Morris w książce „Sprawy sercowe. Historia serca w jedenastu operacjach”. Tak było choćby w przypadku prac wiktoriańskiego lekarza Charlesa Moora, pioniera leczenia tętniaków aorty. Procedurę, którą opracował, wykonywano jeszcze w latach 40. XX wieku. Polegała ona na wypełnieniu tętniaka zwojem drutu, wokół którego organizm chorego utworzyłby fibrynową otoczkę, „odcinającą zasilanie” krwiaka. Pierwszy pacjent Moore’a przeżył zaledwie cztery dni (do tętniaka wciśnięto mu 25 metrów stalowego drutu), lecz nie zraziło to środowiska medycznego. Jak opisuje Morris: Inni chirurdzy szybko docenili elegancką prostotę zabiegu Moore’a i stosowali go z licznymi modyfikacjami. Zamiast drutu próbowano używać katgutu, jedwabiu i końskiego włosia, a dwaj chirurdzy włoscy wprowadzili nawet do wnętrza tętniaka liczne sprężynki zegarowe, który to eksperyment zakończył się śmiercią pacjenta, gdy kilka z tych sprężynek dostało się do serca. publiczna Charles-Édouard Brown-Séquard podłożył podwaliny pod stworzenie sztucznego krążenia. Igranie ze zdrowiem i życiem chorych opłaciło się za to w przypadku francuskiego fizjologa, Charlesa-Édouarda Browna-Séquarda. Nie zamierzał on bawić się w boga – choć, paradoksalnie, celem jego badań było… przywracanie życia zmarłym! Swój najsłynniejszy eksperyment (na ściętym gilotyną skazańcu) Francuz przeprowadził 18 czerwca 1851 roku. Odczekał, aż ciało przestępcy ogarnie rigor mortis, po czym amputował nieboszczykowi rękę i zaczął wstrzykiwać w nią własną, świeżą krew. „Dwaj przyjaciele, którzy mu towarzyszyli, ciekawi spektaklu, upuścili z żyły lewej ręki Browna-Séquarda jedną trzecią pinty krwi, którą energicznie ubili i przefiltrowali przez gałganek, po czym wstrzyknęli ją w odciętą kończynę” – relacjonuje autor książki „Sprawy sercowe”. Makabryczna metoda zadziałała – mięśnie skazańca przestały być sztywne i zaczęły reagować na bodźce, kładąc podwaliny pod prace nad sztucznym krążeniem, które dziś nieraz ratuje pacjentów kardiochirurgicznych. Dzieciństwo rodem z horroru Eksperymenty na więźniach, skazańcach czy ochotnikach to jedno, zupełnie inną kwestią są jednak badania prowadzone na dzieciach. Poddawanie najmłodszych potencjalnie śmiertelnym procedurom tylko po to, by zaspokoić własną chorą ciekawość bądź przetestować kolejny niesprawdzony pomysł, jest zwyczajnie moralnie złe. Mimo to nie brakowało ludzi, którzy byli gotowi przymknąć oko na etyczne aspekty tego przedsięwzięcia. Już w XIII wieku cesarz Fryderyk II Hohenstauf, zafascynowany rozwojem mowy u maluchów, kazał zamknąć grupę dzieci w odosobnieniu. Chciał w ten sposób odtworzyć język Adama i Ewy, ale jedyne, co osiągnął, to śmierć małych badanych (którzy na dodatek nie wykształcili sobie żadnej metody komunikacji). Cranach Starszy /domena publiczna Cesarz Fryderyk II Hohenstauf przeprowadził tzw. eksperyment deprywacyjny, by odtworzyć mowę Adama i Ewy. Skutek? Badane dzieci zmarły. Nad nieletnimi podopiecznymi pastwił się także logopeda Wendell Johnson, autor osławionego „Monster Study”. W 1939 roku wybrał on 22 sieroty, z których niemal połowa się jąkała. Te zacinające się przy mówieniu badacze zachęcali do ćwiczeń. Natomiast dzieci niemające kłopotów z mówieniem lekarz i jego współpracownica, Mary Tudor, zwyczajnie sterroryzowali. Na skutki nie trzeba było długo czekać. Już po dwóch dniach maluchy zaczęły przejawiać problemy (niektóre całkiem zamilkły). Ze „skutkami ubocznymi” w postaci jąkania nieszczęsne ofiary eksperymentu zmagały się przez wiele lat. Również chirurdzy mają sobie w tym temacie sporo do zarzucenia. Doktor Leonard Bailey w październiku 1984 roku postanowił przeszczepić nowo narodzonej dziewczynce serce pawiana. Mała pacjentka po zabiegu przeżyła niespełna trzy tygodnie, a cała sprawa odbiła się szerokim echem w środowisku medycznym. Skalpel na kłopoty sercowe Na równie chybiony (i opłakany w skutkach) pomysł wpadł w 1948 roku kanadyjski chirurg Gordon Murray. On także zajmował się problemami sercowymi u najmłodszych. Jego podopieczni cierpieli z powodu nieprawidłowości nazywanej kolokwialnie „dziurą w sercu”. To prosta, lecz potencjalnie śmiertelnie groźna wada, którą dziś stosunkowo łatwo się leczy. W połowie ubiegłego wieku lekarze nie mieli jednak dostępu do wnętrza organu, by móc po prostu zaszyć otwór. Doktor Murray postanowił więc załatać ubytek za pomocą tkanki łącznej z uda. Tak opisuje ten zabieg Thomas Morris w książce „Sprawy sercowe”: Za pomocą dużej igły przeciągnął dwa czy trzy paski tego materiału na wskroś serca, od przodu do tyłu, tak że przesłoniły otwór, a następnie mocno je dociągnął (…). Murray nazwał tę technikę żywym szwem, gdyż użytym materiałem nie był jedwab czy ketgut, lecz własna tkanka pacjenta. Sam pomysł był genialny, lecz w praktyce niezadowalający, nigdy bowiem nie dochodziło do całkiem szczelnego zamknięcia otworu. Jedno dziecko zmarło podczas operacji, a stan pozostałej trójki poprawił się tylko nieznacznie. Ojciec milionów dzieci O etycznych kosztach postępu medycznego zrobiło się głośno w kwietniu ubiegłego roku, kiedy władze Nowego Jorku usunęły z Central Parku pomnik pioniera nowoczesnego położnictwa, Jamesa Mariona Simsa. Dlaczego? Przecież nie bez powodu nazywano go „ojcem amerykańskiej ginekologii”. Wypracował rewolucyjną technikę naprawiania przetoki pęcherzowo-pochwowej, co w XIX wieku było stosunkowo częstym powikłaniem poporodowym. I on nie był jednak bez winy. Wprawdzie jako lekarz miał na uwadze przede wszystkim dobro swoich pacjentek, ale jego działania w roli naukowca do dziś budzą grozę. publiczna James Marion Sims przeszedł do historii jako ojciec amerykańskiej ginekologii. Stworzył używane do dziś urządzenie – wziernik ginekologiczny. Zanim bowiem upowszechnił swoją metodę, doskonalił ją na czarnoskórych niewolnicach. Jedną z kobiet zoperował przeszło 30 razy – oczywiście bez znieczulenia. Powszechne było wówczas przekonanie, że Afroamerykanie nie czują bólu, co było lekarzom bardzo na rękę. Wszystko po to, by móc zaoferować „właściwym” pacjentkom najlepszą możliwą opiekę. Nie był to jedyny przykład poświęcania jednostek w imię większego dobra – bo tak najczęściej szaleńcy i wizjonerzy prowadzący kontrowersyjne eksperymenty medyczne tłumaczą swoje postępowanie. Wystarczy wspomnieć Tuskagee i Gwatemalę, gdzie amerykańscy uczeni zarażali obywateli kiłą, czy przypadek z 2016 roku, kiedy to koncern farmaceutyczny testował na pacjentach z Rumunii środki psychotropowe – bez ich zgody! Jednak czy takie postępowanie można w ogóle usprawiedliwić? Zdaniem niektórych – tak, ponieważ bez eksperymentów na ludziach medycyna stałaby w miejscu. Inni uważają jednak, że koszt jest zbyt duży, niezależnie od korzyści. Ostatecznie naczelna zasada tej nauki brzmi: „nie szkodzić”. Bibliografia: Stephen Amidon, Thomas Amidon, Genialna maszyna. Biografia serca, Znak, 2012. Marta i Andrzej, Goworscy, Naukowcy spod czerwonej gwiazdy, PWN 2016. Thomas Morris, Sprawy sercowe. Historia serca w jedenastu operacjach, Wydawnictwo Literackie, 2019. Gretchen E. Schafft, Od rasizmu do ludobójstwa. Antropologia w Trzeciej Rzeszy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2006. Ings Simon, Stalin i naukowcy, Agora 2017. Jürgen Thorwald, Stulecie chirurgów, Znak 2010. L. Lewis Wall, The medical ethics of Dr J Marion Sims: a fresh look at the historical record, „Journal of Medical Ethics”, 2006/06, 32(6). Zobacz również

film o eksperymentach na ludziach