Badania nad odci„¿eniem opiekunów chorych po udarze mózgu rozpoczŒ‡y siŒ w latach 90. XX wieku. Pierwsz„ pracŒ dotycz„c„ tego zagadnienia opublikowano w 1986 roku [7]. W tym samym cza-sie pojawia‡y siŒ doniesienia na temat depresji, jakoœci ¿ycia oraz wsparcia rodzin osób po udarze mózgu. Od tego momentu obserwuje siŒ Niepełnosprawność osób po udarach stanowi problem nie tylko społeczny, ale również ekonomiczny. Stan chorego po udarze mózgu jest także trudną sytuacją dla rodziny, utrata samodzielności, pogarszająca się sytuacja ekonomiczna i społeczna, nieumiejętne radzenie sobie z chorym może doprowadzić do zerwania kontaktów, więzów wielkości i lokalizacji uszkodzenia mózgu w konsekwencji udaru, stanu somatycznego pacjenta przed zachorowaniem, momentu rozpoczęcia leczenia i rehabilitacji, wsparcia ze strony rodziny. Rehabilitacja po udarze w domu. Najlepszym rozwiązaniem dla pacjenta po przebytym udarze pozostaje pobyt w specjalistycznym ośrodku. naczyniowymi (udarem mózgu lub przemi-jającym napadem niedokrwiennym) [2]. Dane te potwierdzają również dynamiczny wzrost liczby zachorowań na udar mózgu, bowiem w 2004 roku w województwie po-morskim szacowano ją na około 4000 przy-padków rocznie [3]. Konsekwencje medyczne oraz społeczne udaru mózgu są bardzo poważne. Analizy używać” kończyn po stronie pomijanej pomi - mo braku ich niedowładu [9]. Zespół pomijania stronnego jest rozpo-znawany u około 43% pacjentów po udarze prawej półkuli mózgu i około 20% chorych z uszkodzeniami lewopółkulowymi. Po 3 mie - siącach od udaru agnozja wzrokowo-prze-strzenna utrzymuje się u 17% pacjentów po Opieka nad chorym po zawale miesnia. Monika Piraniss. Serce ludzkie pracuje przez całe życie, bez przerwy, zaopatrując nasz organizm w niezbędny do życia tlen. Transportuje go wraz z innymi składnikami odżywczymi poprzez krążącą krew do wszystkich narządów naszego organizmu, jako materiał energetyczny . See Full PDF. BxpMkY. Kiedy bliską osobę dotknie choroba neurologiczna, szereg obowiązków i trudności spływa na barki rodziny. Choć nie zawsze jest to oczywiste, najlepsze wsparcie zapewnimy choremu, dbając jednocześnie o potrzeby własne, jak i pozostałych najbliższych. Oto trzy wskazówki, które pomogą w sprawowaniu opieki nad pacjentem po udarze mózgu. Poznaj specyfikę choroby Udar mózgu to choroba, której konsekwencje mogą się diametralnie różnić u poszczególnych pacjentów. Część osób po przebytym udarze ma jedynie niewielkie problemy neurologiczne, takie jak niedowład którejś z kończyn lub opadającą powiekę. Inni zaś tracą niemal całkowicie władzę nad ciałem, borykają się z utratą pamięci czy zaburzeniami mowy. Wsparcie rodziny bywa wtedy niezbędne. – Bardzo istotne jest to, aby rodzina chorego dobrze rozumiała, na czym polegają dolegliwości, z jakimi po udarze zmaga się pacjent. Mogą to być na przykład zaburzenia funkcji poznawczych, przede wszystkim pamięci krótkotrwałej. Wtedy ważne jest wspieranie go i ułatwianie funkcjonowania, np. poprzez system pisania pomocniczych karteczek i spokojne tłumaczenie. W przypadku dysfagii, czyli zaburzeń połykania, która dotyczy nawet połowy chorych[1], konieczne jest zadbanie o odpowiednią konsystencję pokarmów, aby zminimalizować ryzyko zadławienia – tłumaczy neurolog dr n. med. Aleksandra Karbowniczek. Według dr Karbowniczek szeroka wiedza na temat choroby pozwala na poprawę nie tylko sytuacji samego pacjenta, ale także jego opiekuna i całej rodziny. – Znam przypadki, w których pacjenci po udarze z powodu zaburzeń poznawczych gubili klucze do mieszkania, czy ważne dokumenty albo podpisywali umowy na niepotrzebne usługi, czy brali pożyczki. To przysparza opiekunom dodatkowych obowiązków, zajmuje czas i wywołuje stres. Niesprawność fizyczna czy intelektualna pacjenta czasami powoduje złość i bezsilność. Wiedząc, jak funkcjonuje pacjent z zaburzeniami danego typu, można zrozumieć trudności, jakie może mieć w wyniku choroby i zawczasu zatroszczyć się o to, żeby minimalizować ich konsekwencje – dodaje. Do terapii podejdź holistycznie Wszystkie układy i narządy człowieka są ze sobą wzajemnie powiązane. Spojrzenie na nie kompleksowo, pomaga w dobraniu skutecznego sposobu postępowania w przypadku danego chorego. Tak jest np. z rehabilitacją, stanowiącą niezwykle istotny, niezbędny element kontynuacji leczenia po udarze. Nie będzie ona efektywna, jeśli nie zostanie dostosowana do ogólnej kondycji pacjenta, jego stanu odżywienia, a także możliwości żywieniowych. – Dostarczenie prawidłowej podaży białka, energii oraz wszystkich składników i minerałów odżywczych jest kluczowe w procesie zdrowienia. Bez tego efekt, jaki można uzyskać dzięki leczeniu rehabilitacyjnemu, nie będzie pełen. Większość chorób to stan, w którym pacjent ma wyższe zapotrzebowanie na składniki odżywcze, wzrastające dodatkowo podczas rehabilitacji . Jeśli go w zbilansowany sposób nie uzupełnimy, organizm będzie poświęcał swoją energię na jeden obszar kosztem innego. Nie jest to optymalna terapia, jaką chcielibyśmy stosować – komentuje prof. Piotr Majcher, krajowy konsultant w dziedzinie rehabilitacji medycznej. Warto więc wiedzieć, że osoby po udarze mózgu wykazują zwiększone zapotrzebowanie na białko, które w przewlekłej fazie udaru wzrasta do 1,2 do 1,5 g/kg masy ciała na dobę, stanowiąc dwukrotność wymaganej podaży w stosunku do osoby zdrowej[2]. W sytuacji, w której z powodu choroby pacjent nie jest w stanie przyjmować pokarmów tradycyjną drogą, może być żywiony dojelitowo. Procedurę można prowadzić w warunkach domowych i jest ona refundowana. Dodatkowo od 1 października br. żywienie dojelitowe jest też finansowane przez NFZ w przypadku pacjentów korzystających ze świadczeń rehabilitacyjnych realizowanych w warunkach stacjonarnych (np. na oddziałach rehabilitacyjnych)[3]. Pamiętaj o sobie i reszcie rodziny Pacjenci, zwłaszcza ci, którzy zmagają się z najcięższymi deficytami neurologicznymi, wymagają od swojego otoczenia szczególnej opieki, w tym poświęcenia dużej ilości czasu. Aż 55% opiekunów przyznaje, że opieka nad pacjentem odbywa się kosztem czasu dla pozostałych członków rodziny[4]. Taka sytuacja może generować rodzinne konflikty, odbijać się na samopoczuciu dzieci czy na relacjach w małżeństwie, a ostatecznie także na samym opiekunie, na którego barkach spoczywa dodatkowy stres. Tymczasem mądre wspieranie to także dbanie o samego siebie. Przemęczenie, spięcia w pozostałych relacjach, brak czasu – to wszystko jest obciążeniem, które odbiera energię, siłę i zdrowie do jak najlepszego sprawowania opieki. Dlatego warto korzystać ze wsparcia, zarówno profesjonalnego, jak i pozostałych członków rodziny. Pomoc psychologa może być szczególnie cenna, jeśli na przeszkodzie w podzieleniu się obowiązkami z innymi i poświęceniu nieco czasu dla siebie, stoją wyrzuty sumienia i poczucie winy wobec chorego. [1] Kawashima K et al. Prevalence of Dysphagia Among Community-Dwelling Elderly Individuals as Estimated Using a Questionnaire for Dysphagia Screening. Dysphagia. 2004 Fall;19(4):266-71. [2] Kłęk S, Błażejewska-Hyżorek B, Czernuszenko A, Członkowska A, Gajewska D, Karbowniczek A, Kimber-Dziwisz L, Ryglewicz D, Sarzyńska-Długosz I, Sienkiewicz-Jarocz H, Sobów T, Sławek J. Leczenie żywieniowe w neurologii — stanowisko interdyscyplinarnej grupy ekspertów. Część I. Zasady ustalania wskazań do leczenia żywieniowego. Polski Przegląd Neurologiczny 2017, nr 3, tom 13, str. 106-119. [3] Zarządzenie nr 133/2019/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 1 października 2019 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzajach rehabilitacja lecznicza oraz programy zdrowotne w zakresie świadczeń – leczenie dzieci i dorosłych ze śpiączką [4] Badanie „Opiekunowie osób chorych neurologicznie i onkologicznie” zrealizowane przez SW Research na zlecenie Nutricii Medycznej w dniach próba reprezentatywna ze względu na wiek, płeć, wielkość miejscowości, n=303, ankieta internetowa CAWI. W podanym wyniku wzięto pod uwagę tylko grupę opiekunów pacjentów neurologicznych n=151. Badanie opublikowane: Zdjęcie: pixabay MSLGROUP Opieka nad chorym, który przebył udar mózgu, wymaga od opiekunów odpowiedniej wiedzy i znajomości podstawowych zasad, których stosowanie pomoże choremu szybciej odzyskać utraconą sprawność. Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) udar mózgu to nagłe ogniskowe lub uogólnione zaburzenie czynności mózgu, utrzymujące się powyżej 24 godzin lub prowadzące do śmierci, wywołane jedynie przez przyczyny naczyniowe. Około 80% wszystkich udarów spowodowanych jest niedokrwieniem – czyli zamknięciem naczynia, które doprowadza krew do mózgu. Pozostała część to krwotoki śródmózgowe (15%) i podpajęczynówkowe (5%). Udar mózgu stanowi trzecią, po chorobach serca i nowotworach przyczynę zgonu w krajach rozwiniętych oraz jest najczęstszą przyczyną trwałej niepełnosprawności. Najczęstsze objawy udaru mózgu to: • niedowład lub porażenie mięśni twarzy, ręki i/lub nogi – najczęściej po jednej stronie ciała,• "znieczulenie" twarzy, ręki i/lub nogi – najczęściej po jednej stronie ciała,• zaburzenia mowy, trudności w rozumieniu słów oraz w wypowiadaniu się,• zaburzenia widzenia,• zaburzenia chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy,• silny ból głowy bez znanej przyczyny. Wystąpienie nagłych, często zagrażających życiu oznak udaru mózgu, jest niespodziewane zarówno dla chorego, jak i jego rodziny. Opieka nad pacjentem po udarze wymaga dużych zmian w organizacji życia rodzinnego. Niezbędne jest współdziałanie pacjenta, jego bliskich, a także personelu medycznego. Ważne, aby opiekunowie posiadali odpowiedni zasób wiedzy na temat choroby. Powinni mieć także przygotowanie praktyczne, by mogli ocenić stan chorego i zaplanować opiekę nad nim. Przydatne mogą się okazać skale punktowe, służące do oceny niepełnosprawności pacjentów po udarze mózgu. Jedną z najczęściej używanych skal jest Barthel Index of Activities of Daily Living (ADL-Barthel). Przy jej pomocy można ocenić sprawność danej osoby w zakresie dziesięciu podstawowych czynności codziennych. Osoba, która doświadczyła udaru mózgu, może napotykać następujące trudności:• utrata zdolności ruchowych (niedowład lub porażenie kończyny),• trudności w przełykaniu, • nietrzymanie moczu i kału, • zaburzenia czucia, • problemy psychologiczne i emocjonalne, • zaburzenia mowy, rozumienia, pamięci,• powikłania unieruchomienia,• społeczne konsekwencje udaru. Ze względu na krótki pobyt w szpitalu i konieczność kontynuowania rehabilitacji w domu, wiedza pacjenta i jego rodziny ma pierwszorzędne znaczenie dla uzyskania poprawy stanu zdrowia i dojścia do siebie po do domu to dla pacjenta sprawdzian samodzielności. Rodzina nie powinna wyręczać chorego w czynnościach, które potrafi wykonać bez pomocy. Zalecane jest także przystosowanie mieszkania i najbliższego otoczenia, by ułatwić rekonwalescentowi poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności. Główne zadania opiekuna chorego po udarze mózgu to:• Kontynuacja zabiegów pielęgnacyjnych (we współpracy z pielęgniarkami środowiskowymi), zgodnie z wymaganiami wynikającymi ze stanu ogólnego pacjenta np. zapobieganie zakażeniom układu oddechowego, infekcjom układu moczowego, powikłaniom z powodu unieruchomienia.• Kontynuacja rehabilitacji ruchowej (we współpracy z fizjoterapeutą), asystowanie choremu w zalecanych ćwiczeniach. W pozycji leżącej na plecach, ręka powinna być odwiedziona, pod stawem kolanowym podłożony wałek, a stopy zabezpieczone przed opadaniem. Ustawienie stolika po stronie chorej, mobilizuje pacjenta do zwiększonego wysiłku tej strony. W pozycji siedzącej podkładamy poduszkę pod zdrowy pośladek, aby stymulować i aktywować stronę chorą. Natomiast porażony bark pacjenta powinien być wysunięty do przodu, łokcie wyprostowane , a dłonie splecione ze sobą. W pozycji siedzącej na wózku, pod przedramię podkładamy poduszkę tak, aby oba barki były ustawione symetrycznie, nie dopuszczając do opadania strony porażonej.• Kontynuacja rehabilitacji logopedycznej (we współpracy z terapeutą zaburzeń mowy). Najlepsze efekty dają częste i regularne ćwiczenia, mające na celu usprawnienie aparatu mowy oraz poprawę umiejętności pisania i czytania.• Rehabilitacja w zakresie codziennych czynności – zadaniem opiekuna jest np. asystowanie choremu przy czynnościach, które może wykonać samodzielnie, oraz zachęcanie go do podejmowania wielokrotnych prób w razie niepowodzenia; karmienie pacjenta po stronie chorej – w celu wzmocnienia zdolności rotacyjnej mięśni szyi, twarzy oraz języka po stronie porażonej; dostosowanie sztućców do chwytu ręki chorego. Przy trudności z dosięgnięciem do ust, rączkę sztućców można wygiąć. Warto pamiętać, że ssanie kostki lodu pobudza do pracy mięśnie głowy i szyi. Przy ubieraniu obowiązuje zasada: najpierw chora ręka, następnie zdrowa. Przy rozbieraniu: najpierw zdrowa ręka, a później chora. Ze względu na długotrwałość i skomplikowanie procesu rehabilitacyjnego opiekunowie powinni się cechować cierpliwością, wytrwałością, wyrozumiałością i stopniowo dostosowywać zadania do stale zmieniających się możliwości pacjenta. Literatura:Morawska J. M., Gutysz-Wojnicka A.: Problemy opiekunów chorych po udarze mózgu. Udar mózgu 2008, 10 (2), s. 83– B., Jaracz K.: Obciążenie osób sprawujących opiekę nad chorymi po udarze mózgu — wyniki wstępne. Udar mózgu 2007, 9(1), s. 24– M. , Biesek D.: Opieka domowa nad chorym po udarze mózgu. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4(3), s. 127– E.: Rola pielęgniarki w rehabilitacji i opiece nad chorym po udarze mózgu. Problemy Pielęgniarstwa 2009, 17 (2), s. 152– A., Książkiewicz B.: Pielęgnowanie chorych z udarem mózgu. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4(1), s. 6– G.: Edukacja chorego po udarze mózgu. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4(3), s. 123– data wejścia data wejścia data wejścia Zgodnie ze swoją misją, Redakcja dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne treści medyczne poparte najnowszą wiedzą naukową. Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany artykuł został zweryfikowany przez lekarza lub bezpośrednio przez niego napisany. Taka dwustopniowa weryfikacja: dziennikarz medyczny i lekarz pozwala nam na dostarczanie treści najwyższej jakości oraz zgodnych z aktualną wiedzą medyczną. Nasze zaangażowanie w tym zakresie zostało docenione przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia, które nadało Redakcji honorowy tytuł Wielkiego Edukatora. Sprawdzona treść data publikacji: 16:17, data aktualizacji: 13:32 ten tekst przeczytasz w 4 minuty Pani Helena spędziła z Krzysztofem 35 lat. Był jej pierwszą i jedyną miłością. Raz lepiej, raz gorzej, ale trzeba powiedzieć, że się kochali. Dziś kobieta słyszy od męża, że jest wywłoką i ma go nie dotykać. A ona z uśmiechem na ustach cały czas przy nim trwa. Chinnapong / Shutterstock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Materiał we współpracy z marką Seni - W czerwcu minęło pięć lat, odkąd "straciłam" męża. Przeszedł udar, który co prawda przeżył, ale zmiany w mózgu były nieodwracalne. Ma niedowład kończyn, jest niesamodzielny, musi leżeć, a do tego nie odzyskał sprawności umysłowej – mówi pani Helena. Pan Krzysztof nie zawsze wie, gdzie się znajduje, co się stało ani kim jest kobieta, która całymi dniami czuwa przy jego łóżku. Karmi, zmienia pieluchy, przekręca, by nie miał odleżyn, masuje, naciera kremami, myje. Przez te pięć lat żona nigdy nie usłyszała od niego słowa "dziękuję" – za to, że nie oddała go do domu opieki społecznej, za to, że w zasadzie poświęciła swoje życie, by się nim opiekować. - To Krzysztof był głową rodziny - wyznaje pani Helena. - Złota rączka, bardzo inteligentny, zaradny. Ja byłam od gotowania obiadu i utrzymywania domu w czystości. Wiedziałam, że nie muszę się o nic martwić, bo on dbał o nasze zaplecze finansowe, naprawiał usterki, załatwiał sprawy urzędowe. Kiedy dowiedziałam się, że po udarze już nigdy nie będzie takim człowiekiem, jak kiedyś, po prostu się załamałam. Dla pani Heleny najtrudniejsze było to, że straciła swoją opokę. Nagle to ona musiała założyć spodnie i zadbać o wszystko. W dodatku mąż nadal był obok niej, tyle że stał się zupełnie innym człowiekiem. Pozostał wygląd osoby, którą kochała przez 35 lat. - A w środku jakby zamieszkał chochlik - uzupełnia kobieta. - Złośliwy, nieprzyjemny człowiek, który ciągle ma do mnie o coś pretensje, wyzywa, nie daje się dotknąć. Wyrywa sobie cewnik, rozpina pieluchomajtki, zrzuca szklankę z wodą, którą kładę przy jego łóżku, by mógł się napić. Kiedy pani Helena została opiekunką swojego męża, nie potrafiła dać sobie rady ze swoją niechęcią do tego człowieka. Miała poczucie ogromnej niesprawiedliwości, bo przecież tak bardzo się starała, pielęgnowała go jak małe dziecko, a w zamian słyszała, że jest wywłoką i niczego nie potrafi dobrze zrobić. - Z opieką nad osobą obłożnie chorą jest tak, że nie daje żadnych perspektyw – tłumaczy pani Helena. - Kiedy pielęgnujemy noworodka, to wiemy, że on kiedyś zacznie przesypiać całe noce, nauczy się korzystać z nocnika, stanie się samodzielny, a na starość poda tę szklankę wody. To inwestycja. Chory mąż już nigdy nie poczuje się lepiej, ten ciężki czas skończy się dopiero z chwilą, gdy umrze. Na końcu nie czeka żadna nagroda za nasz trud. Pani Helena nie jest zgorzkniałą, nieszczęśliwą kobietą. Po roku opieki nad mężem zrozumiała, że zadanie, którego się podjęła, ma głębszy sens. Pielęgnowanie pana Krzysztofa stało się jej życiową misją, formą wynagrodzenia mu lat, kiedy to on tak dobrze troszczył się o żonę. - Nie obrażam się na niego, gdy powie lub zrobi coś nieprzyjemnego. Wiem, że to nie jego wina. Frustracja pojawia się, gdy widzę, jak cierpi, a ja nic nie mogę z tym zrobić. Zdarza się, że budzi się w nocy, z jego oczu płyną łzy, a ja wiem, jak mu ulżyć. Najgorzej jest czuć, że mogłoby mnie po prostu nie być, bo i tak nie mogę mu pomóc. Bardzo ważnym momentem było dla pani Heleny, kiedy zrozumiała, że ma prawo też do swojego życia, że nie porzuca męża i nie jest egoistką, gdy wychodzi na herbatę do przyjaciółki lub wynajmuje opiekunkę, żeby posiedzieć w parku i poczytać książkę. Początkowo nawet wyjście do sklepu po zakupy spożywcze stanowiło dla niej trudność i wiązało się z wyrzutami sumienia. Przełom nastąpił, gdy kobieta natrafiła na projekt "Damy Radę", stworzony z myślą o opiekunach osób przewlekle chorych. Z poradników zamieszczonych na stronie dowiedziała się, że jej zdrowie fizyczne i psychiczne też jest ważne, że nie musi sobie wyrzucać, że ona też ma jakieś potrzeby. Dziś pani Helena uważa się za osobę całkiem szczęśliwą. - Mam swoją codzienną rutynę. Wiem, co mam robić, potrafię się zdystansować, gdy mąż ma gorszy dzień. Czuję się potrzebna i wydaje mi się, że stałam się lepszym, bardziej wrażliwym i empatycznym człowiekiem. Wbrew pozorom, sytuacja sprawiła, że moje życie nabrało głębszego sensu i wartości. Bezpłatny poradnik, dotyczący opieki nad obłożnie chorymi można pobrać ze strony Materiał we współpracy z marką Seni obłożnie chory opieka długoterminowa opieka nad chorym _SKOM_ Opieka nad osobą po udarze mózgu: domowa i rehabilitacjaAktywizowanie osoby po udarzeOpieka poszpitalna w domuJakie czynności może wykonywać osoba po udarze?Jak ułatwić picie osobie po udarze?Rehabilitacja osoby po udarzeZalecane ćwiczenia ruchowe po udarze – uniwersalne:Problemy po udarze z mówieniem i pisaniemCzym jest zespół pomijania stronnego? Udar ma miejsce, gdy z jakiegoś powodu nastąpiło odcięcie krążenia krwi w mózgu. Dzieje się tak, gdy naczynie krwionośne zasilające mózg zostaje zatkane lub pęka. Zaniedbanie udaru mózgu może doprowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu, a osoba dotknięta chorobą może stracić wiele funkcji mózgu. Śmierć w przypadku udaru nie następuje natychmiast, w przeciwieństwie np. do zawału serca. Jednak ciągłe krwawienie wewnętrzne może powodować poważne uszkodzenia i ostatecznie może doprowadzić do śmierci. Udary są często spowodowane uderzeniem w głowę, upadkiem, wysokim ciśnieniem krwi lub innym problemem sercowo-naczyniowym. W niektórych przypadkach przewlekła depresja, stres i zaburzenia lękowe również mogą prowadzić do udaru mózgu. Objawy udaru występują często po stronie przeciwnej do uszkodzonej półkuli i zależą głównie od lokalizacji i zasięgu udaru. Tylko wykwalifikowany lekarz ma największy zasób wiedzy pozwalający określić przyczyny i zasięg udaru mózgu. Osoba, która doznała udaru musi zostać natychmiast zabrana do szpitala na leczenie. W skrajnych przypadkach udaru może być konieczna natychmiastowa operacja, podczas której następuje doraźne leczenie uszkodzonego lub zatkanego naczynia krwionośnego. Opieka nad osobą po udarze mózgu: domowa i rehabilitacja Leczenie udaru nie kończy się na samym leczeniu szpitalnym. Po powrocie ze szpitala chory musi kontynuować terapię w domu, aby zapobiec kolejnemu udarowi. Opieka nad osobą po udarze ma niemały wpływ na to, w jakim stopniu uda się choremu odzyskać sprawność. Lekarze zalecają, aby przed zabraniem pacjenta z powrotem do domu, starannie przygotować pokój, w którym chory będzie przebywał. Pomieszczenie powinno być umeblowane w taki sposób, aby ułatwiał sprawowanie opieki i wykonywanie codziennych czynności. Pomieszczenie powinno być dobrze oświetlone, a temperatura powinna być utrzymywana na poziomie około 20 stopni Celsjusza. Zaleca się łóżko o wysokości około 63-65 cm. Idealny jest rodzaj łóżek stosowanych w szpitalach, z kołami, podwyższanym zagłówkiem i poręczami, ponieważ umożliwia choremu swobodę ruchów. Należy zachować szczególną ostrożność, aby głowa osoby znajdowała się w wygodnej pozycji spoczynkowej przez cały dzień. Dla pacjentów, którzy nie są w stanie samodzielnie się poruszać, opiekunowie powinni przygotować poduszki rehabilitacyjne i odprężający materac przeciwodleżynowy. Może być również konieczne zapewnienie seniorowi wózka inwalidzkiego, który może służyć do poruszania się i spacerów z rodziną lub opiekunem, jeśli stan pacjenta na to pozwala. Aktywizowanie osoby po udarze To, że dana osoba doznała udaru nie oznacza, że powinna ona być całkowicie przykuta do łóżka przez całą dobę. Powinni móc wyjść na zewnątrz i cieszyć się życiem w sposób jak najbardziej zbliżony do stylu życia sprzed wystąpienia udaru, do którego są przyzwyczajeni. Badania sugerują, że może to znacznie przyspieszyć proces gojenia się i dochodzenia do siebie po udarze. Obok łóżka opiekun powinien umieścić małą szafkę, w której można schować wszystkie niezbędne dla chorego przybory i lekarstwa. Przedmioty najczęściej używane, jak na przykład kubek z napojem, powinny być trzymane z boku łóżka pacjenta, aby można było z nich łatwo korzystać. Opieka poszpitalna w domu Bardzo ważne jest przygotowanie wszystkich członków rodziny osoby po przebytym udarze do nowej sytuacji domowej. Objawami udaru są: niedowład, porażenie, niedoczulica, afazja itp. Występowanie tych objawów wymaga dużo pracy, zarówno ze strony pacjenta, jak i ze strony jego krewnych i opiekunów. Zaburzenie dotyka nie tylko osoby po udarze ale też i całą rodzinę. Każdy członek rodziny musi być zaangażowany w proces rehabilitacji po udarze. Zakres i charakter opieki nad pacjentem po udarze zwykle określa lekarz lub wykwalifikowana pielęgniarka. Opiekun odpowiedzialny za rehabilitację pomaga pacjentowi odzyskać dawną lub zbliżoną do niej sprawność. Ważnym zadaniem opiekuna jest edukowanie pacjenta i jego rodziny, w jaki sposób odzyskać pewność siebie i pokonać niepełnosprawność. Osoba uwięziona w łóżku po udarze wymaga znacznie większego zakresu działań opiekuńczych niż osoba, która jest w stanie poruszać się samodzielnie i samemu dbać o większość swoich potrzeb. Jakie czynności może wykonywać osoba po udarze? Na podstawie skali geriatrycznej, pielęgniarka ocenia jakie codzienne czynności pacjent jest w stanie wykonać samodzielnie, a które wymagają pomocy krewnych lub profesjonalnego opiekuna. Osoby przykute do łóżka muszą mieć wdrożone leczenie przeciwodleżynowe. Polega ono na codziennej pielęgnacji skóry i nawilżaniu skóry chorego. Może on potrzebować częstej zmiany pozycji ciała w łóżku – zwykle co 1-2 godziny, a w niektórych przypadkach nawet częściej. Pacjent powinien mieć zmienianą pozycję z boku na bok, na wznak lub na plecy. Opiekun może również często zmieniać położenie łóżka: raz ustawiać je wyżej, raz niżej, raz oparcie nachylać bardziej do przodu, a potem z kolei bardziej do tyłu. Jeśli u pacjenta występują już odleżyny, należy stosować preparaty przeciwodleżynowe, które są dostępne w większości aptek bez recepty. Ważne jest, aby codziennie utrzymywać ciało pacjenta w czystości. Przynosi to choremu pozostającemu na stałe w łóżku ulgę. Należy również dbać o higienę jamy ustnej rano i wieczorem, oraz po każdym posiłku. Jeśli pacjent korzysta z wkładek, ich zmiana również wchodzi w zakres obowiązków opiekuna. Opieka nad osobą po udarze mózgu polega również na zapewnieniu choremu diety bogatej w białko i składniki odżywcze. Jeśli podopieczny cierpi na zaburzenia połykania, opiekun powinien przygotować odpowiednio dopracowane, lekko gęste i ciepłe, ale nie gorące potrawy. Chory może potrzebować spożywać posiłki w małych ilościach, 5-6 razy dziennie. Opiekunowie podczas karmienia powinni być uważni i upewnić się, że pacjent nie dławi się podczas jedzenia. Jeśli pacjent ma trudności z połykaniem, lekarz może zalecić karmienie przez sondę dojelitową. Opiekun jest również odpowiedzialny za właściwe nawodnienie pacjenta, szczególnie gdy komunikacja z nim jest utrudniona. Przeciętna osoba powinna przyjąć około 2 litry płynów każdego dnia. Jak ułatwić picie osobie po udarze? Jeśli pacjent krztusi się pijąc wodę i nie jest w stanie przyjmować płynów, opiekun może chcieć je zagęścić np. galaretką lub budyniem. Płyny można również podawać przez słomkę, jeśli pacjent jest w stanie ją używać. Gdy tylko chory będzie mógł jeść, opiekun powinien zachęcić go do żucia żywności po stronie dotkniętej udarem, aby zapobiec pojawieniu się spastyczności. Należy pamiętać, że nieruchoma osoba jest również podatna na zapalenie płuc, dlatego opiekun powinien oklepywać pacjenta 2 razy dziennie, aby stymulować krążenie i umożliwić odkrztuszanie pojawiającej się wydzieliny. Jeśli pacjent ma problemy z oddychaniem z powodu udaru, opiekun powinien pokazać, jak należy oddychać poprzez proste ćwiczenia. Głęboki wdech, przytrzymanie powietrza przez 2-3 sekundy, a następnie powolne wypuszczenie powietrza. Ruch oddechowy powinien imitować działanie „dmuchania na materac”. Umożliwi to pacjentowi aktywację pęcherzyków płucnych i zapobieganie chorobom układu oddechowego. W codziennej opiece nad unieruchomionymi pacjentami po udarze często pojawia się pytanie: jak założyć koszulę w taki sposób, aby nie zranić pacjenta? Opiekunowie mogą być również zdezorientowani co do kolejności zakładania rękawów. Rozbierając pacjenta, opiekunowie powinni zawsze najpierw zdjąć koszulę, zaczynając od rękawa zdrowej strony. Przy zdrowej stronie opiekun będzie miał więcej pola manewru. Potem można zdejmować drugi rękaw, po stronie ręki dotkniętej przez udar. Z kolei natomiast opatrując pacjenta, opiekunowie powinni zacząć od ramienia po stronie dotkniętej chorobą. Dzięki temu chory nie będzie niepotrzebnie dodatkowo cierpiał i nie będzie żadnych gwałtownych ruchów po stronie dotkniętej udarem. Ta sama kolejność dotyczy ubioru spodni. Rehabilitacja osoby po udarze Utrata niektórych funkcji ciała spowodowana udarem jest nieprzyjemnym i trudnym do opanowania uczuciem. Doświadczony opiekun może pomóc osobie poradzić sobie z codziennymi czynnościami. Pomoże to poprawić rehabilitację pacjenta, a z pewnością wywołać uśmiech na jego twarzy. Według terapeutów to właśnie uśmiech na twarzy, pomimo przebytego udaru, ułatwia rehabilitację. Osoby po udarze wymagają ciągłej rehabilitacji. Częste wizyty fizjoterapeuty oznaczają wysokie koszty, a miejsce w centrum rehabilitacji nie zawsze jest dostępne od ręki. W wielu przypadkach udaru neurolog lub wykwalifikowany terapeuta zaleci rehabilitację uwzględniając stan konkretnego pacjenta. Niektóre procedury i czynności związane z opieką są oczywiście uniwersalne i mogą być wykonywane przez opiekuna w domu. Opieka nad osobą po udarze mózgu obejmuje zarówno ćwiczenia fizyczne i umysłowe, które pomogą pacjentowi szybciej dojść do siebie. Zalecane ćwiczenia ruchowe po udarze – uniwersalne: Delikatnie zginanie głowy i stawów Skręcanie kończyn w stawach Rozciąganie kończyn Prostowanie i gięcie Delikatne ruchy obrotowe stawów Zmiana pozycji ciała Siedzenie na łóżku z opuszczonymi nogami Pierwsze kroki należy zawsze podejmować w obecności fizjoterapeuty. Problemy po udarze z mówieniem i pisaniem Wielu pacjentów po udarze ma problemy z mówieniem i rozumieniem innych ludzi. Jest to spowodowane uszkodzeniem mózgu podczas udaru. Członkowie rodziny i opiekun chorego muszą pomóc mu w komunikacji. Jednym z rozwiązań ułatwiających komunikację jest przygotowanie stołu z literami, na które chory może wskazywać, a inni mogą odczytać. Litery można również wykorzystywać aby pacjent je literował. Każde rozwiązanie jest dobre, jeśli jest pomocne. Pisanie zdrową ręką też może pomóc, nawet jeśli początkowo pismo nie jest czytelne. Zwykle pisanie nie wydaje się problemem, natomiast dla osób po udarze może to być spore wyzwanie, które jednocześnie pomaga stymulować mózg. Wymaga ono koordynacji ręka-oko i prawidłowej funkcji motorycznej, często traconej u pacjentów po udarze. Zachęcanie osoby do nauczenia się korzystania ze zdrowej strony ciała może być bardzo ważne w przywracaniu jej prawidłowych funkcji motorycznych. Oczywiście, powyższe uwagi dotyczą osób, które doznały udaru po stronie dominującej. Dla osób praworęcznych będzie to lewa półkula mózgu, a dla osób leworęcznych przeciwnie – dominująca będzie prawa półkula. Opieka nad osobą po udarze mózgu wymaga pamiętania o tym, by zachęcać pacjenta do podjęcia wysiłku i spróbowania sił w zajęciach stymulujących mózg. I tak, krzyżówki, szarady, łamigłówki, rebusy czy wszelkie zabawy słowne są bardzo wskazane. Logopeda może również pomóc w uczenia pacjenta wydobywania dźwięków, sylab, a wreszcie słów. Pytanie, które warto rozważyć, to co dzieje się, gdy udar występuje w niedominującej półkuli mózgowej? Udar po niedominującej stronie oznacza, że prawa półkula jest dotknięta dla osoby praworęcznej, a lewa strona – dla osoby leworęcznej. Teoretycznie może się wydawać, że efekty będą ograniczone przynajmniej w pisaniu i wypełnianiu zadań. Ludzie z dominującą lewą półkulą piszą prawą ręką. Dlatego paraliż lewej ręki lub stopy nie powinien być dla nich tak wielkim problemem. Czym jest zespół pomijania stronnego? Udar niedominującej półkuli mózgu może powodować stan zwany zespołem pomijania stronnego. Ten stan może prowadzić do braku akceptacji drugiej połowy ciała. Osoba praworęczna zacznie ignorować sparaliżowaną stronę, w tym przypadku swoją lewą połowę ciała. Przejawia się to w warunkach, w których osoba nie myśli o niedominującej stronie własnego ciała. Nie zauważa, że jest jej część ciała i nie odczuwa żadnych bodźców ze strony dotkniętej chorobą. Jeśli taka osoba patrzy na swoją lewą rękę, mówi: „To nie jest moja ręka”. Jeśli damy takiej osobie kawałek papieru i poprosimy, aby narysowała na przykład dom, narysuje ona tylko jego połowę. W przypadku pisania, zapisze tylko połowę strony. Taki chory nie ubierze sparaliżowanej strony i nie dba o jej wygląd. Mężczyźni w takich przypadkach golą tylko połowę twarzy, nie zdają sobie nawet sprawy, że to robią. Leczenia polega nie tylko na przywróceniu funkcji motorycznych pacjenta, ale także na zaakceptowaniu chorej połowy ciała jako jego własnej części. Leczenie pooperacyjne w otoczeniu pacjenta, pod nadzorem wykwalifikowanego opiekuna domowego, jest optymalną metodą zapobiegania wtórnemu udarowi mózgu. W dzisiejszej cywilizacji postrach sieją głównie dwie choroby- nowotwory złośliwe oraz choroby naczyniowe prowadzące do zawałów serca i udarów mózgu. Są to schorzenia powodujące najwięcej zgonów wśród populacji w krajach wysoko rozwiniętych, do jakich zaliczają się państwa europejskie. Większym ryzykiem obarczeni są mężczyźni, dla których niebezpieczeństwo rozpoczyna się już po 40 roku życia i rośnie znacząco w miarę upływu lat. Kobiety do okresu menopauzalnego chronione są zbawiennym działaniem żeńskich hormonów płciowych- estrogenów. Kiedy jednak ich działanie ustaje, ryzyko zgonu w przebiegu chorób naczyniowych wyrównuje się dla obu płci. Tak więc osoby starsze są zagrożone zawałem serca czy udarem mózgu w stopniu, który wymaga nieustannej kontroli ich stanu zdrowia i monitorowania czynników ryzyka. Nawet jeśli w chwili obecnej podopieczny nie przedstawia żadnych objawów zbliżającej się choroby, nie należy bagatelizować udaru mózgu i zawałuEpizody naczyniowe jak zawał serca czy udar mózgu mają zwykle gwałtowny przebieg. Zawał serca przebiega pod postacią nagłego silnego bólu zlokalizowanego w lewej części klatki piersiowej. Ból może jednak wprowadzać w błąd- chory może skarżyć się na dolegliwości umiejscowione w nadbrzuszu, plecach lub lewej kończynie. Jest to wywołane promieniowaniem bólu do tych obszarów ciała. U chorych na cukrzycę ból może w ogóle nie wystąpić- jest to spowodowane upośledzeniem przewodnictwa nerwowego w następstwie uszkodzenia nerwów. Dodatkowe objawy zawału to nagłe zblednięcie chorego, zlewne poty, brak wyczuwalnego tętna, uczucie niepokoju u nieokreślonego silnego lęku. Chory w takim stanie bezwzględnie wymaga interwencji zespołu ratunkowego. Również udar mózgu to sytuacja zagrażająca życiu- w jego przebiegu pojawia się najczęściej postępujący paraliż kończyn, bełkotliwa mowa, utrwalony grymas twarzy lub zaburzenia widzenia. Chory może chwilowo stracić przytomność, upaść z powodu niedowładu kończyn lub nie móc się porozumieć z otoczeniem na skutek zaburzeń mówienia. Jeśli zauważymy takie objawy u swojego podopiecznego- należy niezwłocznie zadzwonić po karetkę udaru mózgu i zawałuUdary mózgu i zawały serca mają podobną etiologię. W przebiegu obu schorzeń dochodzi do upośledzenia przepływu krwi przez ważne dla życia narządy, w tym przypadku mózg lub serce. Niedokrwienie powstaje zwykle w wyniku zmian miażdżycowych toczących się w chorobowo zmienionych naczyniach. Oderwana blaszka miażdżycowa staje się na ogół bezpośrednią przyczyną załamania funkcji życiowych- wywołuje ona groźny zator naczynia. Od szybkości jego ponownego udrożnienia zależy przebieg choroby i rokowanie pacjenta, dlatego tak ważne jest szybkie podjęcie działań mających na celu przetransportowanie chorego do szpitala. Możliwe powikłaniaChory, u którego doszło do zawału serca lub udaru mózgu rzadko wraca do pełni zdrowia i sił, jakimi cieszył się przed chorobą. Im późniejsze wystąpienie incydentu oraz im więcej chorób towarzyszących posiada pacjent, tym leczenie staje się trudniejsze i dłuższe. Zawał serca skutkuje zwykle upośledzeniem sprawności fizycznej, koniecznością przyjmowania leków przeciwzakrzepowym, poprawiających wydolność serca i obniżających poziom cholesterolu. Udar mózgu przynosi znacznie większe szkody w funkcjonowaniu organizmu- chory po udarze rzadko wraca do pracy zawodowej i na ogół wymaga pomocy osób trzecich w codziennym funkcjonowaniu. W zależności od stopnia rozległości udaru, pacjent może cierpieć na niedowład kończyn, zaburzenia mowy (mowa niewyraźna lub trudności ze zrozumieniem innych osób), porażenia mięśni twarzy, głuchotę, zaburzenia widzenia, nietrzymanie moczu oraz kału lub padaczkę poudarową. Część tych zmian może być podatna na rehabilitację, inne pozostają z pacjentem do końca opiekować się pacjentem po udarze mózgu i zawale serca?O ile podopieczny, który przeszedł zawał serca i znajduje się obecnie w stabilnym stanie, nie potrzebuje zwykle żadnych szczególnych działań medycznych (poza dbaniem o regularne przyjmowanie leków i zmianę stylu życia na prozdrowotny według zaleceń lekarskich), tak pacjent po udarze wymaga zwykle o wiele większej troski. Długotrwałe unieruchomienie w łóżku, które zwykle dotyka chorych w takim stanie wiąże się z koniecznością stosowania pieluch dla dorosłych oraz profilaktyki przeciwodleżynowej. Podopieczny często nie potrafi też samodzielnie jeść ani pić, przy każdej z tych czynności wymaga pomocy osób trzecich. Ze względu na zaburzenia mowy trudne może być porozumiewanie się z pacjentem, zrozumienie jego potrzeb, oczekiwań i odczytanie sygnałów o dolegliwościach bólowych. Pomocne może być tutaj używanie pisma, jeśli podopieczny zachował zdolność pisania lub wypracowanie systemu znaków i gestów między opiekunem a pacjentem, na przykład mruganie oczami w odpowiedzi na pytania. Ważne również, by pacjentowi zapewnić komfort psychiczny i pamiętać, że nawet osoby sparaliżowane i odcięte swoim kalectwem od otoczenia mogą doskonale rozumieć wszystko co dzieje się dookoła już teraz :-) Zapraszamy do dyskusji...

opieka nad chorym po udarze mózgu forum